Meningokokken vaccins

Over meningokokken vaccins

Infographic meningokokken vaccins B en ACWY

De meningokokken bacterie bestaat uit meerdere groep. De meest bekende zijn A, B, C, E, W, X, Y, Z. Tegen de groepen A, B, C, W en Y zijn vaccins beschikbaar.

• Groep A
  • Komt in Nederland niet voor.
  • Veroorzaakt in Afrikaanse landen (de meningitis belt), epidemieën.
  • Werd via grote vaccinatiecampagne van o.a. de WHO en met hulp van Bill & Melinda Gates Foundation tegen gevaccineerd in Afrikaanse landen.
• Groep C
  • Sinds 2002 tegen gevaccineerd in Nederland na plotseling stijging van ziektegevallen.
  • Na vaccinatie is aantal gevallen sterk afgenomen.
  • Groep C is inmiddels opgenomen in een combinatievaccin: ACWY, zie hieronder.
• Groep B
  • van oudsher grootste verwekker van meningokokkenziekte
  • Sinds begin jaren 2000 afname van gevallen door natuurlijk verloop
  • Sinds 2022 worden meer tieners ziek van deze bacterie dan zuigelingen
  • Tijdens de coronaperiode nam het aantal gevallen sterk af, daarna is een lichte stijging te zien
  • Vaccin beschikbaar, niet opgenomen in rijksvaccinatieprogramma
  • Informatie over vaccinatie tegen meningokokken B.
• Groep W
  • Tot 2015 weinig gezien in Nederland
  • Vanaf oktober 2015 een stijging: t/m maart 2019 266 ziektegevallen, waarvan 44 overleden
  • Vanaf mei 2018 vervanging meningokokken C vaccin door een combinatievaccin tegen meningokokken ACWY
  • Vanaf oktober 2018 vaccinatie 14-jarigen
  • Vanaf 2019 eenmalige vaccinatiecampagne voor 15-18 jarigen.
  • Informatie over vaccinatie tegen meningokokken ACWY.
• Groepen E, X, Y en Z
  • Komen incidenteel voor in Nederland.
  • Y gaf in 2017 een stijging aan ten opzicht van voorgaande jaren: van jaarlijks ongeveer 10 naar ruim 24 gevallen in 2019. In 2019 betrof het 17 gevallen. Na introductie van het meACWY vaccin is het aantal gevallen weer sterk afgenomen.
• Van een menC naar een menACWY vaccin 
  • Vanaf mei 2018 vervanging meningokokken C vaccin door een combinatievaccin tegen meningokokken ACWY
  • Vanaf oktober 2018 vaccinatie 14-jarigen
  • In 2019 vaccinatiecampagne voor 15-18 jarigen.
  • Informatie over vaccinatie tegen meningokokken ACWY.

Waar komen de cijfers vandaan?

De meningokok kenmerkt zich door 'golfbewegingen'; een aantal jaren nemen aantallen toe, om vervolgens weer te dalen, en daarna weer te stijgen, te zakken etc. Dit is goed zichtbaar dankzij de registratie van het aantal meningokokken gevallen dat in Nederland bijgehouden wordt door het Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis sinds eind jaren '50. Hieronder de aantallen per jaar weergegeven in éen grafiek voor meningokokken A, B en C en W vanaf 1959 tm 2022.

Bron: Referentie Laboratorium voor Bacteriële Meningitis - AMC - Amsterdam