Symptomen hersenvliesontsteking

Symptomen van meningitis lijken in eerste instantie op die van griep: niet lekker zijn, hoofdpijn en koorts. Maar daar waar een griep minder wordt, wordt een meningitis (snel) heftiger. Naarmate de ziekte vordert is er vaak sprake van nekstijfheid (‘nekkramp’) en overgevoeligheid voor licht en/of geluid. Vaak moeten patiënten ook braken, worden ze suf en apathisch, zijn ze moeilijk wakker te krijgen en slaan ze wartaal uit. Een veelgehoorde klacht is ook ‘pijnlijke gewrichten’.
De volgorde in de rijtjes geeft ongeveer de volgorde van opkomst van symptomen weer (als ze opkomen). De symptomen van bacteriële en virale meningitis komen ongeveer overeen. Let op: symptomen hoeven niet allemaal voor te komen, dit verschilt zeer per patiënt!

Klachten aan de hand van symptoomverloop

De klachten zijn goed uit te leggen aan de hand van het ziektebeeld: wanneer de bacterie zich nog in de bloedbaan bevindt, voelt een patiënt zich niet lekker: algehele malaise, griepering, koortsig. Wanneer de bacterie éenmaal in de hersenvliezen zit veroorzaakt hij daar een ontsteking. Door de ontsteking ontstaat er zwelling van de hersenvliezen, net als een ontsteking van een wondje bijvoorbeeld. Daardoor raken de bloedbanen die over de hersenen lopen in de verdrukking wat symptomen als hoofdpijn, niet tegen licht en geluid kunnen, stijve nek (de nek verkrampt als het ware om het hoofd maar zo stil mogelijk te houden om zo min mogelijk pijn te hebben), verwardheid, epileptische aanvallen. 

Let op: niet alle symptomen hoeven voor te komen!

Meningitissymptomen (leeftijd > 2 maanden)

koorts
hoofdpijn
braken
pijnlijke gewrichten
nekstijfheid
verwardheid/sufheid
overgevoelig voor licht of geluid
epileptische aanvallen (toevallen) 

Tijdsbestek van ziek worden: 24-48 uur

Neonatale meningitis symptomen (leeftijd 0 tot 2 maanden)?

koorts / geen koorts of ondertemperatuur
huilerig en/of kreunerig
prikkelbaar
er ziek en grauw uitzien
slecht of niet eten
apathisch / moeilijk wakker te krijgen
gezwollen fontanel
luierpijn (pijn bij het optillen van de beentjes bij de luier wisselen)
verlaagd bewustzijn
Nekstijfheid ontbreekt meestal

Tijdsbestek van ziek worden: 6-48 uur

Afwijkende symptomen

Pneumokokken meningitis

Bij pneumokokken meningitis duurt het ziekteverloop soms langer. Gedurende ongeveer een week kunnen er klachten zijn als hoofdpijn en koorts. Dan gaat het weer beter, dan is er weer sprake van koorts/hoofdpijn. Dit beeld blijft tot de ziekte echt ‘doorbreekt’ en een patiënt in een kort tijdsbestek letterlijk doodziek is.
Sommige patiënten hebben voorafgaand aan de meningitis een oorontsteking.

Tuberculose meningitis

Tuberculose meningitis wijkt af van andere vormen door een lange aanloopperiode van soms wel een half jaar. Gedurende deze periode is er sprake van vage klachten zoals bijvoorbeeld moeheid en verhoging, tot de ziekte uiteindelijk ‘doorbreekt’.

Neonatale meningitis

Neonatale meningitis, meningitis bij jonge baby’s, kenmerkt zich door ‘atypische’ symptomen. Vaak is er geen sprake van nekstijfheid (zie het lijstje).